Hội Luật gia tỉnh tổ chức Hội nghị tọa đàm về người đại diện và bảo vệ quyền lợi của đương sự, góp ý Bộ Luật Tố tụng dân sự năm 2015

Sau hơn 06 năm thi hành, các quy định của BLTTDS năm 2015 đã đáp ứng được yêu cầu chung và tạo điều kiện tốt người tham gia tố tụng thực hiện quyền, bảo vệ quyền lợi hợp pháp của người dân, góp phần bảo vệ công lý. Tuy nhiên một số quy định chưa rõ, còn phát sinh cách hiểu, cách làm chưa thống nhất trên thực tế, tác động đến quyền lợi hợp pháp của các chủ thể trong xã hội, đòi hỏi các quy định pháp luật phù hợp với sự thay đổi của thực tiễn.

Thực hiện Kế hoạch phổ biến, giáo dục pháp luật năm 2023 và Công văn số 230/HLGVN ngày 20/7/2023 của Hội Luật gia Việt Nam về việc tổng kết thi hành Bộ Luật Tố tụng dân sự. Ngày 30/8/2023, Hội Luật gia tỉnh tổ chức Hội nghị Tọa đàm về người đại diện, bảo vệ quyền lợi của đương sự và góp ý sửa đổi, bổ sung Bộ Luật tố tụng dân sự  tại Hội trường Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh. Ông Phan Văn Châu - Chủ tịch Hội Luật gia chủ trì Hội nghị.

Tham  dự Hội nghị  có khoảng 70 đại biểu là đại diện các sở, ban, ngành cấp tỉnh, đại diện Công an, Viện Kiểm sát, Tòa án huyện Nhơn Trạch, Trảng Bom và thành phố Biên Hòa, đại diện các tổ chức hành nghề Luật sư, các trợ giúp viên pháp lý Trung tâm trợ giúp lý – Sở Tư pháp và các Luật gia, Luật sư, Tư vấn viên pháp luật của Trung tâm tư vấn pháp luật Hội Luật gia.

Tại Hội nghị, bên cạnh phần trình bày của báo cáo viên về người đại diện và bảo vệ quyền lợi của đương sự, các đại biểu tham dự thảo luận sôi nổi và có nhiều ý kiến đóng góp đối với việc áp dụng  BLTTDS năm 2015, các đại biểu đề xuất một số ý kiến tiêu biểu như sau:

- Sửa đổi quy định của khoản 2 Điều 4 BLTTDS năm 2015 theo hướng: Tòa án không được từ chối giải quyết tranh chấp, yêu cầu dân sự vì lý do chưa có điều luật để áp dụng. Tranh chấp, yêu cầu dân sự chưa có điều luật để áp dụng là tranh chấp, yêu cầu dân sự thuộc phạm vi điều chỉnh của pháp luật dân sự nhưng tại thời điểm tranh chấp, yêu cầu dân sự đó phát sinh và cơ quan, tổ chức, cá nhân yêu cầu Tòa án giải quyết chưa có điều luật để áp dụng.

- Sửa đổi quy định của khoản 1 Điều 4 BLTTDS năm 2015 về chủ thể có quyền khởi kiện, yêu cầu và các điều có liên quan trong Bộ luật này cho phù hợp với BLDS năm 2015: theo đó, chỉ có cá nhân, pháp nhân có quyền khởi kiện, yêu cầu và được xác định là đương sự trong vụ việc dân sự. Đồng thời, Toà án nhân dân tối cao cần ban hành văn bản hướng dẫn về quyền khởi kiện và việc xác định tư cách đương sự của hộ gia đình, tổ hợp tác, tổ chức khác không có tư cách pháp nhân theo hướng: tranh chấp liên quan đến tổ hợp tác, hộ gia đình, tổ chức khác không có tư cách pháp nhân thì thành viên của tổ hợp tác, hộ gia đình, tổ chức không có tư cách pháp nhân là người khởi kiện và được xác định là đương sự trong vụ án dân sự.

- Sửa đổi BLTTDS năm 2015 theo hướng: khi giải quyết vụ việc dân sự thuộc trường hợp quy định tại khoản 2 Điều 4 BLTTDS năm 2015, Hội đồng xét xử cần căn cứ vào tập quán, tương tự pháp luật, những nguyên tắc cơ bản của pháp luật dân sự, án lệ hoặc lẽ công bằng, để chấp nhận hoặc không chấp nhận kháng nghị và giải quyết các vấn đề khác có liên quan; bổ sung quy định không áp dụng các quy định về thủ tục rút gọn để giải quyết các vụ việc dân sự chưa có điều luật áp dụng đồng thời có quy định riêng về trình tự, thủ tục thụ lý và giải quyết các vụ việc dân sự chưa có điều luật áp dụng.

- Sửa đổi người đại diện là cá nhân tại BLTTDS năm 2015 theo hướng: trong trường hợp nhiều người có quyền đại diện theo pháp luật cho một người, thì cử một người đại diện tham gia tố tụng và thực hiện các quyền của đương sự theo tố tụng.

Bà Nguyễn Thị Trang Hoàng - Phó Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tỉnh đánh giá đây là Hội nghị có ý nghĩa, là kênh quan trọng giúp cơ quan có thẩm quyền hoàn thiện pháp luật. Bà nhất trí nhiều ý kiến phát biểu tại Hội nghị về thực trạng khó khăn, vướng mắc của các Luật gia, Luật sư gặp phải trong quá trình áp dụng Bộ Luật TTDS 2015 trong thời gian qua, nhưng bà nhấn mạnh việc sửa đổi phải áp dụng hiệu quả trong thực tiễn và tương thích với các Bộ Luật khác.

          Kết thúc Hội nghị, ông Phan Văn Châu kết luận: Hội nghị là dịp để tổng kết việc áp dụng và thi hành các quy định của Bộ Luật Tố tụng dân sự thông qua hoạt động của Luật gia, Luật sư với tư cách là người bảo vệ quyền lợi và nghĩa vụ, người đại diện hợp pháp cho đương sự; Đồng thời, bồi dưỡng kiến thức cho hội viên về vai trò, vị trí người đại diện và bào chữa theo Bộ Luật Tố tụng dân sự; Hội nghị ghi nhận các ý kiến đóng góp tâm huyết và trách nhiệm của đại biểu tham dự về những khó khăn trong quá trình áp dụng BLTTDS 2015, Hội nghị sẽ tổng hợp, báo cáo Trung ương Hội và Đoàn Đại biểu Quốc hội để góp phần hoàn thiện các quy định pháp luật tố tụng dân sự trong thời gian sắp tới./.

Phạm Phương – Hội Luật gia tỉnh